دوره آموزشی تکنیک‌های ارزیابی ریسک و جنبه‌های زیست‌محیطی
دوره آموزشی تکنیک‌های ارزیابی ریسک و جنبه‌های زیست‌محیطی
Environmental Risk Assessment and Aspect Evaluation Techniques
مقدمه دوره
در سیستم مدیریت زیست‌محیطی (EMS) مبتنی بر استاندارد ISO 14001:2015، شناسایی و ارزیابی جنبه‌های زیست‌محیطی یکی از مهم‌ترین الزامات است. این فرآیند به سازمان‌ها کمک می‌کند تا تأثیرات واقعی و بالقوه فعالیت‌ها، محصولات و خدمات خود بر محیط زیست را شناسایی، ارزیابی و کنترل کنند.
از سوی دیگر، مدیریت مؤثر ریسک‌های زیست‌محیطی بر پایه استاندارد ISO 31000:2018، امکان تصمیم‌گیری آگاهانه، پیشگیری از آلودگی، و بهبود مستمر عملکرد زیست‌محیطی را فراهم می‌سازد.
دوره آموزشی حاضر با هدف آموزش تکنیک‌های کاربردی شناسایی، ارزیابی و اولویت‌بندی ریسک‌ها و جنبه‌های زیست‌محیطی طراحی شده است تا متخصصان بتوانند این الزامات را در سیستم مدیریت خود به‌صورت علمی و اثربخش پیاده‌سازی کنند.
هدف دوره
در پایان این دوره، شرکت‌کنندگان قادر خواهند بود:
-
الزامات ارزیابی ریسک و جنبه‌های زیست‌محیطی را مطابق با استاندارد ISO 14001 اجرا کنند.
-
روش‌های شناسایی جنبه‌های زیست‌محیطی (Aspects) و تأثیرات (Impacts) را به‌کار گیرند.
-
از تکنیک‌های ارزیابی ریسک کمی و کیفی در پروژه‌های محیط زیستی استفاده کنند.
-
ماتریس ارزیابی ریسک محیط زیست (Environmental Risk Matrix) را طراحی و پیاده‌سازی نمایند.
-
اولویت‌بندی جنبه‌ها و برنامه‌ریزی کنترل‌های زیست‌محیطی را بر اساس نتایج ارزیابی انجام دهند.
سرفصل‌های دوره
ماژول ۱: مبانی و الزامات ارزیابی ریسک محیط زیست
-
مرور الزامات استانداردهای ISO 14001 و ISO 31000
-
تعریف مفاهیم کلیدی: جنبه زیست‌محیطی، ریسک، اثر، فرصت و کنترل
-
رویکرد ریسک‌محور در مدیریت زیست‌محیطی (Risk-Based Thinking)
-
ارتباط ارزیابی ریسک با بهبود عملکرد محیط زیست
ماژول ۲: شناسایی جنبه‌ها و اثرات زیست‌محیطی
-
روش‌های شناسایی جنبه‌های مستقیم و غیرمستقیم
-
ارزیابی چرخه عمر (Life Cycle Perspective) در شناسایی جنبه‌ها
-
استفاده از ابزارهای شناسایی مانند:
-
تحلیل فرآیند (Process Flow Analysis)
-
چک‌لیست‌های تخصصی صنایع مختلف
-
بررسی حوادث، شکایات و سوابق زیست‌محیطی
-
ماژول ۳: تکنیک‌های ارزیابی ریسک
-
مروری بر رویکردهای کمی و کیفی ارزیابی ریسک
-
معرفی تکنیک‌های رایج ارزیابی ریسک محیط زیست:
-
FMEA (Failure Mode & Effects Analysis)
-
HAZOP (Hazard and Operability Study)
-
PHA (Preliminary Hazard Analysis)
-
What-If Analysis
-
Environmental Risk Matrix (ERM)
-
-
نحوه محاسبه احتمال، شدت و تکرار اثرات
-
طراحی ماتریس امتیازدهی و تعیین سطح ریسک
ماژول ۴: تعیین کنترل‌ها و برنامه‌ریزی بهبود
-
انتخاب کنترل‌های مناسب بر اساس سطح ریسک
-
تدوین برنامه مدیریت جنبه‌ها (Aspect Management Plan)
-
یکپارچه‌سازی ارزیابی ریسک با سیستم‌های مدیریتی (HSE-MS، QHSE، ISO 45001)
-
بازنگری، بازبینی و به‌روزرسانی دوره‌ای ارزیابی‌ها
ماژول ۵: مطالعات موردی و کارگاه عملی
-
تمرین گروهی در شناسایی جنبه‌های زیست‌محیطی یک فرآیند صنعتی
-
تهیه و تحلیل ماتریس ارزیابی ریسک واقعی
-
بررسی تجارب موفق در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد و خودروسازی
مزایای دوره
-
تسلط بر فرآیند شناسایی و ارزیابی ریسک‌های زیست‌محیطی مطابق ISO 14001
-
توانایی طراحی مدل اختصاصی ارزیابی جنبه‌ها متناسب با نوع صنعت
-
افزایش اثربخشی سیستم مدیریت زیست‌محیطی سازمان
-
ارتقاء سطح انطباق با الزامات قانونی و استانداردهای بین‌المللی
-
دریافت گواهی معتبر از آکادمی BRS
مخاطبان هدف
-
مدیران و کارشناسان HSE، محیط زیست و سیستم‌های مدیریتی
-
ممیزان داخلی و مشاوران ISO 14001 و ISO 31000
-
مدیران تولید، تعمیرات و پروژه‌های صنعتی
-
کارشناسان پایش و ارزیابی اثرات زیست‌محیطی
-
واحدهای کنترل آلاینده‌ها، انرژی و پایداری
چرا آکادمی BRS؟
-
آموزش بر اساس جدیدترین ویرایش ISO 14001:2015 و ISO 31000:2018
-
مدرسین با سابقه در پروژه‌های صنعتی و ممیزی‌های بین‌المللی
-
ارائه فرم‌ها، چک‌لیست‌ها و قالب‌های آماده ارزیابی ریسک
-
برگزاری کارگاه‌های عملی و مطالعات موردی واقعی
-
گواهی معتبر قابل استناد در ممیزی‌ها و مناقصات صنعتی
منابع
-
ISO 14001:2015 – Environmental Management Systems: Requirements with Guidance for Use
-
ISO 31000:2018 – Risk Management: Guidelines
-
ISO 14004:2016 – Environmental Management Systems: General Guidelines on Implementation
-
ISO 14031:2021 – Environmental Performance Evaluation
-
UNEP – Risk Assessment and Management for Environmental Protection
-
European Environment Agency – Environmental Risk Assessment Methodologies
-
سازمان حفاظت محیط زیست ایران – دستورالعمل شناسایی و ارزیابی جنبه‌های زیست‌محیطی در صنایع
