مراحل ممیزی ایزو 14001:
- برنامه‌ریزی: برنامه‌ریزی ممیزی شامل تعیین اهداف، دامنه، معیارها و روش‌های ممیزی است.
- جمع‌آوری اطلاعات: جمع‌آوری اطلاعات مربوط به سیستم مدیریت زیست‌محیطی سازمان، از طریق مصاحبه با کارکنان، بررسی مستندات و مشاهده فرآیندها انجام می‌شود.
- ارزیابی: ارزیابی انطباق سیستم با الزامات ایزو 14001 و اثربخشی آن بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده انجام می‌شود.
- گزارش‌دهی: تهیه گزارش ممیزی شامل یافته‌ها، نتایج و توصیه‌ها برای بهبود سیستم.
- پیگیری: پیگیری اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه برای رفع عدم انطباق‌ها و ارتقای سیستم.
انواع ممیزی ایزو 14001:
ممیزی داخلی: توسط خود سازمان و به طور منظم انجام می‌شود تا انطباق سیستم با الزامات ایزو 14001 و اثربخشی آن را ارزیابی کند.
ممیزی خارجی: توسط یک مرجع صدور گواهینامه معتبر و به منظور اخذ ایزو 14001 یا تمدید آن انجام می‌شود.
نکات کلیدی در ممیزی ایزو 14001:
- ممیزی باید توسط افراد واجد شرایط و با تجربه انجام شود.
- ممیزی باید به طور عینی و بی‌طرفانه انجام شود.
- یافته‌های ممیزی باید به طور شفاف و دقیق گزارش شود.
- اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه باید برای رفع عدم انطباق‌ها و ارتقای سیستم انجام شود.
مزایای ممیزی ایزو 14001:
- شناسایی و رفع عدم انطباق‌ها: ممیزی به سازمان کمک می‌کند تا عدم انطباق‌های سیستم مدیریت زیست‌محیطی را شناسایی و رفع کند.
- ارتقای اثربخشی سیستم: ممیزی به سازمان کمک می‌کند تا اثربخشی سیستم مدیریت زیست‌محیطی را ارتقا دهد.
- جلوگیری از مشکلات زیست‌محیطی: ممیزی به سازمان کمک می‌کند تا از بروز مشکلات زیست‌محیطی جلوگیری کند.
- افزایش اعتماد به سازمان: ممیزی به افزایش اعتماد مشتریان، ذینفعان و جامعه به تعهد سازمان به حفظ محیط زیست کمک می‌کند.
ممیزی خارجی ایزو 14001:
ممیزی خارجی ایزو 14001 توسط یک شرکت صدور گواهینامه معتبر و به منظور اخذ گواهینامه ایزو 14001 یا تمدید آن انجام می‌شود. این ممیزی شامل دو مرحله ممیزی پیش‌آزمایی و ممیزی نهایی است.
مراحل ممیزی خارجی ایزو 14001:
-
ممیزی پیش‌آزمایی:
- قبل از ممیزی نهایی توسط مرجع صدور گواهینامه انجام می‌شود.
- هدف از این ممیزی، ارزیابی آمادگی سازمان برای ممیزی نهایی و شناسایی و رفع
- عدم انطباق‌های احتمالی است.
- در این ممیزی، ممیز مستندات سیستم، فرآیندها و سوابق را بررسی می‌کند و با
- کارکنان مصاحبه می‌کند.
- پس از ممیزی پیش‌آزمایی، گزارشی شامل یافته‌ها و توصیه‌ها به سازمان ارائه می‌شود.
2.ممیزی نهایی:
- پس از رفع عدم انطباق‌های شناسایی شده در ممیزی پیش‌آزمایی انجام می‌شود.
- هدف از این ممیزی، تعیین انطباق سیستم با الزامات ایزو 14001 و اعطای گواهینامه است.
- در این ممیزی، ممیز مستندات سیستم، فرآیندها، سوابق و عملکرد کلی سیستم را بررسی می‌کند.
- پس از ممیزی نهایی، گزارشی شامل یافته‌ها و تصمیم مرجع صدور گواهینامه به سازمان ارائه می‌شود.
نکاتی در مورد ممیزی خارجی ایزو 14001:
- انتخاب مرجع صدور گواهینامه معتبر از اهمیت بالایی برخوردار است.
- سازمان باید قبل از ممیزی خارجی، به طور کامل برای آن آماده شود.
- همکاری و مشارکت فعال کارکنان در طول ممیزی ضروری است.
- رفع عدم انطباق‌های شناسایی شده در ممیزی، در اسرع وقت باید انجام شود.
مزایای ممیزی خارجی ایزو 14001:
- افزایش اعتبار و اعتماد به سازمان: اخذ گواهینامه ایزو 14001 از یک مرجع معتبر، به افزایش اعتبار و اعتماد مشتریان، ذینفعان و جامعه به تعهد سازمان به حفظ محیط زیست کمک می‌کند.
- دسترسی به بازارهای جدید: تعهد به پایداری و اخذ گواهینامه ایزو 14001، می‌تواند در ورود سازمان به بازارهای جدید و جلب نظر مشتریان و شرکای متعهد به حفظ محیط زیست، نقش بسزایی داشته باشد.
- کاهش هزینه‌ها: پیاده‌سازی و استقرار سیستم مدیریت زیست‌محیطی می‌تواند به طور قابل‌توجهی اثرات مخرب سازمان بر محیط زیست را کاهش دهد و در نتیجه، منجر به کاهش هزینه‌های عملیاتی سازمان شود.
- افزایش راندمان: بهینه‌سازی فرآیندها و سیستم‌ها با رویکرد زیست‌محیطی، راندمان و بهره‌وری سازمان را ارتقا می‌دهد.
ممیزی بر اساس ایزو 19011:
مقدمه:
استاندارد بین‌المللی ایزو 19011 رهنمودهای جامع و شناخته‌شده‌ای در زمینه اصول ممیزی، مدیریت برنامه‌های ممیزی و انجام ممیزی سیستم‌های مدیریتی ارائه می‌دهد. این استاندارد برای ممیزی سیستم‌های مختلف مدیریتی مانند ایزو 9001 (مدیریت کیفیت)، ایزو 14001 (مدیریت زیست‌محیطی) و ایزو 45001 (مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی) قابل استفاده است.
مزایای ممیزی بر اساس ایزو 19011:
- افزایش یکنواختی و انسجام در فرآیند ممیزی:
- ارتقای اثربخشی و کارایی ممیزی:
- افزایش اطمینان از صحت و اعتبار نتایج ممیزی:
- ایجاد اعتماد به نفس در ممیزان و ذینفعان:
- بهبود مستمر فرآیند ممیزی:
اصول ممیزی بر اساس ایزو 19011:
- بی‌طرفی:
- صداقت:
- صلاحیت و تخصص:
- مسئولیت:
- محرمانگی:
- مستندسازی:
- شواهد عینی:
مراحل ممیزی بر اساس ایزو 19011:
برنامه‌ریزی:
- تعیین اهداف و دامنه ممیزی
- انتخاب ممیز(ان) واجد شرایط و با تجربه
- تدوین برنامه ممیزی
جمع‌آوری اطلاعات:
- بررسی مستندات سیستم
- مصاحبه با کارکنان
- مشاهده فرآیندها
- جمع‌آوری اطلاعات مربوط به عملکرد سیستم
ارزیابی:
- تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده
- مقایسه عملکرد با اهداف و الزامات
- شناسایی عدم انطباق‌ها و فرصت‌های بهبود
گزارش‌دهی:
- تهیه گزارش ممیزی شامل یافته‌ها، نتایج و توصیه‌ها
- ارائه گزارش به مدیریت ارشد
پیگیری:
- پیگیری اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه برای رفع عدم انطباق‌ها و ارتقای سیستم
نکات کلیدی در ممیزی بر اساس ایزو 19011:
- مشارکت فعال مدیریت ارشد:
- تعهد و مشارکت کارکنان:
- استفاده از ابزارها و تکنیک‌های مناسب:
- تمرکز بر نتایج و عملکرد:
شرایط ممیزی در ایزو 14001:
ممیزی ایزو 14001 فرآیندی برای ارزیابی انطباق سیستم مدیریت زیست‌محیطی سازمان با الزامات ایزو 14001 و اثربخشی آن است. این ممیزی توسط یک مرجع صدور گواهینامه معتبر و به منظور اخذ گواهینامه یا تمدید آن انجام می‌شود.
شرایط کلی ممیزی ایزو 14001:
استقرار سیستم مدیریت زیست‌محیطی:
- تدوین مستندات سیستم
- آموزش کارکنان
- استقرار و اجرا
تعهد مدیریت ارشد:
- حمایت و تعهد به سیستم مدیریت زیست‌محیطی
- تأمین منابع لازم
برنامه‌ریزی ممیزی:
- تعیین اهداف و دامنه ممیزی
- انتخاب ممیز(ان)
- تدوین برنامه ممیزی
جمع‌آوری اطلاعات:
- بررسی مستندات
- مصاحبه با کارکنان
- مشاهده فرآیندها
ارزیابی:
- انطباق با الزامات ایزو 14001
- اثربخشی سیستم
گزارش‌دهی:
- تهیه گزارش ممیزی شامل یافته‌ها، نتایج و توصیه‌ها
پیگیری:
- اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه برای رفع عدم انطباق‌ها
شرایط خاص ممیزی ایزو 14001:
جنبه‌های زیست‌محیطی:
- شناسایی و ارزیابی جنبه‌های زیست‌محیطی
- تعیین اهداف و برنامه‌های کنترلی
اهداف زیست‌محیطی:
- تعیین اهداف قابل اندازه‌گیری و مرتبط با خط‌مشی
- برنامه‌ریزی برای دستیابی به اهداف
انطباق با قوانین و مقررات:
- شناسایی و انطباق با قوانین و مقررات زیست‌محیطی
آمادگی برای ممیزی:
- آشنایی با الزامات ایزو 14001
- جمع‌آوری شواهد و مدارک
- آموزش کارکنان
نکات کلیدی:
- ممیزی ایزو 14001 فرآیندی مستقل و بی‌طرفانه است.
- ممیز باید دارای صلاحیت و تجربه کافی باشد.
- سازمان باید در طول ممیزی همکاری لازم را با ممیز انجام دهد.
- رفع عدم انطباق‌ها و ارتقای سیستم، پس از ممیزی ضروری است.
شرکت‌های ممیزی ایزو 14001:
انتخاب شرکت ممیزی ایزو 14001 مناسب برای اخذ ایزو یا تمدید آن، از اهمیت بالایی برخوردار است. در اینجا چند نکته برای انتخاب شرکت ممیزی مناسب ارائه می‌شود:
معیارهای انتخاب:
اعتبار:
- تأیید صلاحیت توسط مراجع معتبر مانند IAF (انجمن بین‌المللی گواهی‌دهندگان)
- سابقه و تجربه در ممیزی ایزو 14001
- تخصص و دانش در زمینه‌های مرتبط با فعالیت سازمان
خدمات:
- ارائه خدمات مشاوره در زمینه استقرار سیستم مدیریت زیست‌محیطی
- آموزش و پشتیبانی
- انعطاف‌پذیری و تناسب با نیازهای سازمان
هزینه:
- دریافت و مقایسه پیش‌فاکتور از چند شرکت
- توجه به تناسب قیمت و کیفیت خدمات
منابع برای یافتن شرکت‌های ممیزی:
- وب سایت انجمن ملی استاندارد ایران: https://www.isiri.gov.ir/
