ایزو ۱۴۰۰۰ - خانواده استانداردهای ایزو 14000

شرکت ها می توانند برخی از گواهینامه های خانواده استاندارد ایزو 14000 از جمله ISO 14001 را دریافت کنند. این استانداردها توسط یک سازمان غیردولتی به نام ISO توسعه یافته و برای استفاده در سراسر جهان در نظر گرفته شده است.

پذیرش شیوه های ارائه شده در خانواده استاندارد ایزو ۱۴۰۰۰ داوطلبانه است. سازمان هایی که ISO 14000 را پذیرفته اند ممکن است گواهینامه ای دریافت کنند که انطباق آنها با روش های سازگار با محیط زیست را ثابت کند.

ایزو ۱۴۰۰۰ چیست؟

ایزو ۱۴۰۰۰ استانداردی بین المللی است که برای سیستم های مدیریت محیط زیست تعریف شده است. این استاندارد مجموعه ای از الزاماتی است که سازمانها باید به منظور کاهش تأثیرات منفی بر محیط زیست اجرا کنند. استفاده از ایزو 14000 به سازمانها کمک می‌کند تا عملکرد خود را در حفاظت از محیط زیست بهبود دهند و با مقررات محیط زیستی مطابقت کنند.

ISO 14000 که ابتدا در سال 1996 منتشر شد و در سال 2004 به روز شد، مجموعه ای جهانی از استانداردهای سیستم های مدیریت زیست محیطی (EMS) است.

به عنوان ادامه فرآیند استانداردسازی که با سری ISO 9000 آغاز شد، سری استانداردهای بین المللی ISO 14000 توسعه یافته اند تا سازمان ها بتوانند جنبه های زیست محیطی را در عملیات و استانداردهای محصول بگنجانند.

این مجموعه ای از استانداردها، راهنماها و گزارش های فنی داوطلبانه مدیریت زیست محیطی است که به طور خاص بر روی سیستم های مدیریت محیطی شرکت، شیوه های عملیاتی، محصولات و خدمات تمرکز دارد. هدف استانداردهای ISO به طور کلی تسهیل تجارت و بازرگانی بین المللی است. شرکت ها می توانند یک یا همه استانداردهای سری ISO 14000 را پیاده سازی کنند. آنها اهداف عملکرد محیطی را تجویز نمی کنند، اما ابزارهایی را برای ارزیابی و کنترل تأثیر فعالیت ها، محصولات یا خدمات خود بر محیط زیست در اختیار سازمان ها قرار می دهند.

سری ISO 14000 جنبه های زیر را در مدیریت زیست محیطی مورد توجه قرار می دهد:

• سیستم های مدیریت محیطی (EMS)
• ممیزی محیطی و تحقیقات مرتبط (EA&RI)
• برچسب ها و اعلامیه های زیست محیطی (EL)
• ارزیابی عملکرد محیطی (EPE)
• ارزیابی چرخه زندگی (LCA)
• اصطلاحات و تعاریف (T&D)

آشنایی با خانواده استاندارد ایزو ۱۴۰۰۰

خانواده استاندارد ایزو ۱۴۰۰۰ یک راهنمای گام به گام برای ایجاد و سپس دستیابی به اهداف سازگار با محیط زیست برای اقدامات و محصولات کسب و کار است. هدف کمک به شرکت ها در مدیریت کارآمد فرآیندها و در عین حال به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی است.

مجموعه جداگانه ای از استانداردها به نام ISO 9000 که در سال 1987 معرفی شد، بر بهترین شیوه های مدیریت برای تضمین کیفیت تمرکز دارد. این دو مجموعه سیستم ایزو 9000 و ایزو ۱۴۰۰۰ را می توان همزمان پیاده سازی کرد.

ISO 14000 شامل استانداردهایی است که جنبه هایی از شیوه های مدیریت در داخل سایت و سیستم، در محیط اطراف سیستم و سایت و در طول چرخه عمر محصول واقعی را پوشش می دهد. این موضوع شامل درک تأثیر مواد خام مورد استفاده برای ایجاد محصول و همچنین تأثیر دفع نهایی آن است.

استانداردهای کلیدی خانواده استاندارد ISO 14000

هسته استانداردهای خانواده ایزو ۱۴۰۰۰ در ایزو ۱۴۰۰۱ موجود است که دستورالعمل‌هایی را برای استقرار یک سیستم مدیریت زیست محیطی EMS  ارائه می‌کند. سپس ISO 14004 بینش اضافی و استانداردهای تخصصی را برای پیاده سازی EMS ارائه می دهد.

استانداردهای کلیدی موجود در ISO 14000 عبارتند از:

• ISO 14001 الزامات و مشخصه های سیستم های مدیریت محیطی
• ISO 14004 استاندارد راهنما
• ISO 14010 – ISO 14015 ممیزی زیست محیطی و فعالیت های مرتبط
• ISO 14020 - ISO 14024 برچسب گذاری زیست محیطی
• ISO 14031 و ISO 14032 ارزیابی عملکرد محیطی
• ISO 14040 - ISO 14043 ارزیابی چرخه زندگی
• ISO 14050 اصطلاحات و تعاریف

مزایای گواهینامه از خانواده ایزو ۱۴۰۰۰

اخذ ایزو از خانواده استانداردهای ایزو ۱۴۰۰۰ را می توان نشانه ای از تعهد به محیط زیست دانست که می تواند به عنوان یک ابزار بازاریابی برای شرکت ها مورد استفاده قرار گیرد. همچنین ممکن است به شرکت‌ها کمک کند تا مقررات زیست محیطی را که توسط دولت‌هایی که در آن تجارت برای آنها الزام شده است را رعایت کنند.

گواهینامه ISO 14000 می تواند درها را به روی مشاغل جدید باز کند. برخی از شرکت ها ترجیح می دهند از تامین کنندگانی استفاده کنند که دارای گواهینامه ایزو از مجموعه استانداردهای خانواده ایزو ۱۴۰۰۰ هستند. مشتریان آنها همچنین ممکن است برای محصولاتی که سازگار با محیط زیست هستند هزینه بیشتری به سازمان دارای گواهینامه ایزو بپردازند.

از نظر هزینه، رعایت استانداردهای ISO 14000 می تواند به کاهش هزینه ها کمک کند، زیرا بر استفاده کارآمد از منابع، محدود کردن ضایعات، بازیافت و حتی یافتن کاربردهای جدید برای محصولات جانبی قبلی تاکید می کند.

پیروی از دستورالعمل‌های مرتبط با استانداردهای خانواده ایزو ۱۴۰۰۰ تضمین نمی‌کند که یک سازمان تمام مقرراتی را که ممکن است توسط دولتی که تحت صلاحیت آن فعالیت می‌کند تحمیل کند، رعایت می‌کند.

در ایالات متحده، آژانس حفاظت از محیط زیست و برخی از آژانس های دولتی در ایجاد ISO 14001، قسمت اصلی ISO 14000 شرکت کردند. این شامل اطلاعاتی در مورد سیستم های مدیریت زیست محیطی به طور کلی، و ISO 14000 به طور خاص، در وب سایت خود است.

الزامات استانداردهای خانواده ایزو ۱۴۰۰۰ چیست؟

استانداردهای خانواده ایزو ۱۴۰۰۰  دربرگیرنده سیستم مدیریت زیست محیطی هستند. این استانداردها شامل الزامات برای دستیابی و حفظ استانداردهای سازگار با محیط زیست برای انجام تجارت است.

کل فرآیند کسب و کار، از تولید محصول تا عملکرد محصول و در نهایت، دفع محصول در نظر گرفته می شود.
ISO 14001 که اغلب به جای ISO 14000 استفاده می شود، جزء اصلی ISO 14000 است.

تفاوت بین ISO 9000 و ISO 14000 چیست؟

ISO تعدادی نظامنامه برای اجرای شیوه های کسب و کار صحیح ایجاد کرده است که در سطح جهانی قابل قبول است.
هر یک از این نظامهای راهنما به طور منظم به روز می شوند و نسخه های خاص بخش برای صنایع با چالش های خاص در دسترس هستند.

این سازمان ISO 9000 را به عنوان خانواده ای از استانداردها برای سیستم های مدیریت کیفیت و ایزو ۹۰۰۱ توصیف می کند.می توان آن را به عنوان یک راهنمای کلی برای مدیریت و رهبری اخلاقی دید.

ISO 14000، که ISO 14001 قطعه کلیدی آن است، به عنوان کتابچه راهنمای سازمان هایی که به دنبال به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی اقدامات خود هستند، ایجاد شده است.

فرآیند صدور گواهینامه ISO 14000

یک نظرسنجی اخیر بیش از 300000 گواهینامه معتبر از خانواده ISO 14000 را در نزدیک به نیم میلیون سایت در 171 کشور در سراسر جهان گزارش کرده است.

- سازمان جهانی استاندارد - مرکز آمار

با بزرگترین رشد در کل خانواده استانداردهای ISO، گواهینامه ISO 14000 در بازار رقابتی جهانی امروز ارزشمند است.

در حالی که بر اساس بخش صنعت، اندازه شرکت، تعداد سایت‌ها و منابع موجود متفاوت است، فهرست زیر یک نمای کلی از فرآیند صدور گواهینامه در مجموعه استانداردهای خانواده ایزو ۱۴۰۰۰ است:

1. ارزیابی و ممیزی توسط نهاد صدور گواهی: از آنجایی که تکمیل کل فرآیند می تواند بین 3 ماه تا 2 سال باشد، ممیزان گواهی ایزو مستقل معمولا ابتدا ارزیابی را انجام می دهند. ارزیابی اولیه با هدف ارزیابی سیستم مدیریت زیست محیطی موجود سازمان، شناسایی زمینه های بهبود یافته و افزایش آمادگی آنها برای ممیزی گواهینامه ISO 14000 است.
2. مدارک مورد نیاز سازمان: در برخی موارد، به ویژه در جایی که یک تیم متقابل با آموزش کافی بر امور صدور گواهینامه در داخل نظارت می کند، تهیه مدارک لازم می تواند آسان تر باشد. برای سازمان نه تنها بیان کردن محدوده و خط مشی زیست محیطی، اهداف و برنامه ها، بلکه ارائه شواهدی از ارتباطات، برنامه ریزی مبتنی بر ریسک و رویه های کنترل عملیاتی، در میان سایر سوابق، بسیار مهم است. برای اطمینان از اینکه محیط کار برای همه کارکنان ایمن و سالم است، انجام یک نظرسنجی محیط کار مهم است. این بررسی به شناسایی هر گونه خطر احتمالی کمک می کند و به سازمان اجازه می دهد تا اقدامات اصلاحی لازم را به عنوان یک اقدام پیشگیرانه انجام دهد.
3. ممیزی توسط نهاد صدور گواهینامه ایزو: پس از جمع‌آوری مدارک مورد نیاز با سازمان گواهی‌دهنده، آنها معمولاً در مورد تاریخ بازدید در محل به سازمان مشاوره می‌دهند. این زمانی است که ممیزان خارجی می روند و می بینند که آیا آنچه در گزارش ها نشان داده می شود واقعاً قابل اثبات است یا خیر. از این ممیزان گواهینامه انتظار داشته باشید که با کارمندان مصاحبه کنند و بررسی کنند که آیا تمام اطلاعات مستند با الزامات ISO 14000 مطابقت دارد یا خیر.
4. گزارش عدم انطباق توسط سازمان: اغلب اوقات، عدم انطباق در طی ممیزی گواهی شخص ثالث شناسایی می شود. به طور کلی، دو نوع عدم انطباق وجود دارد: جزئی و عمده. عدم انطباق های جزئی مانند سوابق نگهداری ناسازگار و فرآیندهای موجود نادرست باید ظرف 60 روز برطرف شود. با این حال، عدم انطباق های عمده مانند عدم انطباق با هر یک از بندهای ISO 14001، عدم وجود شواهد قابل توجهی از اقدامات اصلاحی، و عدم وجود رویه ها می تواند باعث تکرار کل فرآیند صدور گواهینامه شود.
5. صدور گواهینامه توسط مرجع صدور گواهینامه ایزو برای سازمان: پس از اعمال اقدامات اصلاحی با اسناد و مدارک مناسب و/یا سازمان گواهی کننده اطمینان حاصل کرد که سازمان واقعاً استانداردهای ISO 14000 را رعایت می کند، در نهایت گواهینامه به دست می آید و به مدت 3 سال اعتبار دارد.

یک سایت دارای گواهی ISO ممکن است هر  سال تحت ممیزی های خارجی به عنوان تاییدیه گواهینامه قرار گیرد که نشان دهنده تعهد به بهبود مستمر است. 

مطابقت با ایزو EMS 14000:

انطباق با خانواده ایزو ۱۴۰۰۰ مزایای بیشماری دارد از جمله:

• مشتریان را از تعهد شما به مدیریت زیست محیطی قابل اثبات اطمینان می دهد
• روابط عمومی عالی را حفظ می کند
• معیارهای سرمایه گذار را برآورده می کند و دسترسی به سرمایه را بهبود می بخشد
• بیمه را با هزینه مناسب دریافت می کند
• تصویر و سهم بازار شما را افزایش می دهد
• الزامات ثبت نام مشتریان شما را برآورده می کند
• با شناسایی و حذف ضایعات و ناکارآمدی، کنترل هزینه را بهبود می بخشد
• کاهش حوادثی که منجر به مسئولیت می شود
• مصرف مواد و انرژی شما را کاهش می دهد
• کسب مجوزها و مجوزها را تسهیل می کند
• هزینه رعایت مقررات زیست محیطی را کاهش می دهد
• روابط صنعت و دولت را بهبود می بخشد
• به طور کلی صرف هزینه های اصولی در EMS 14000 سرمایه گذاری برای درآمد بیشتر و اعتبار بالاتر است.

شرکت ایزو بیکران راهکار سعادت نماینده رسمی BRSM در ایران، در کدهای مختلف توانایی ثبت و صدور گواهینامه خانواده ایزو ۱۴۰۰۰ را دارد.  برای اطلاع از شرایط ممیزی استاندارد های ایزو ۱۴۰۰۰ در حوزه محیط زیست با تلفنهای 02192001320 در ارتباط باشید.